Dział spadku to podział majątku spadkowego pomiędzy spadkobierców po zmarłym. Przeprowadza się go w celu zniesienia współwłasności między spadkobiercami i przyznania im konkretnych składników majątku.
Podstawa prawna
Dział spadku regulują następujące przepisy:
- Kodeks cywilny (KC) – art. 1035–1046 KC
- Kodeks postępowania cywilnego (KPC) – art. 680–689 KPC
Sposoby działu spadku
Dział spadku można przeprowadzić na dwa sposoby:
- Umowny dział spadku (art. 1037 KC)
Możliwy, jeśli wszyscy spadkobiercy są zgodni. Umowa może obejmować cały spadek lub jego część i może przybrać różne formy:
- pisemną (jeżeli w skład spadku nie wchodzi nieruchomość),
- w formie aktu notarialnego (jeśli obejmuje nieruchomość).
Zalety: szybkość, brak kosztów sądowych, pełna kontrola nad podziałem.
Wady: wymaga zgodnej woli wszystkich spadkobierców.
- Sądowy dział spadku (art. 680–689 KPC)
Gdy brak zgody między spadkobiercami, dział spadku przeprowadza sąd. Postępowanie odbywa się na wniosek co najmniej jednego ze spadkobierców.
Procedura sądowego działu spadku:
- Złożenie wniosku do sądu rejonowego właściwego dla ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy.
Wniosek powinien zawierać: - dane spadkobierców,
- wykaz majątku spadkowego,
- propozycję podziału.
- Ustalenie składu majątku spadkowego – sąd bada, jakie składniki należą do spadku.
- Podział spadku – sąd może dokonać podziału w jeden z trzech sposobów:
- przyznanie majątku jednemu spadkobiercy z obowiązkiem spłaty pozostałych,
- fizyczny podział majątku, jeśli jest to możliwe (np. działka budowlana może zostać podzielona),
- sprzedaż majątku i podział uzyskanych środków.
Zalety: umożliwia podział w przypadku sporu.
Wady: długi czas trwania, koszty sądowe.
Rozliczenia między spadkobiercami
Przy dziale spadku należy uwzględnić:
- Zaliczenie darowizn na schedę spadkową (jeśli spadkodawca przekazał wcześniej majątek jednemu ze spadkobierców – art. 1039 KC).
- Spłaty i dopłaty (jeśli jeden spadkobierca otrzymuje więcej niż inni).
- Długi spadkowe – w podziale uwzględnia się zobowiązania spadkodawcy.
Skutki działu spadku
Po podziale każdy spadkobierca staje się wyłącznym właścicielem przyznanych mu składników majątku. Znosi się współwłasność, a ewentualne spłaty określa sąd lub umowa.