26 maja 2025 roku Naczelny Sąd Administracyjny (NSA) podjął uchwałę o doniosłym znaczeniu dla spadkobierców i praktyki prawnej w zakresie podatków. Krótszy termin na decyzję podatkową, brak obowiązku składania zeznania oraz większa ochrona podatników to kroki w stronę bardziej przejrzystego systemu podatkowego (sygn. akt III FPS 2/25).
Stan faktyczny sprawy
Sprawa, którą rozpatrywał NSA, dotyczyła podatnika, który odziedziczył nieruchomość na mocy prawomocnego postanowienia sądu z dnia 30 października 2018 roku. Organy podatkowe, ze względu na opóźnienie w zgłoszeniu nabycia spadku, uznały, że podatnik utracił prawo do zwolnienia przewidzianego w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn.
NSA jednak dokonał nowej wykładni przepisów, uznając, że samo postanowienie sądu o nabyciu spadku wystarcza do powstania obowiązku podatkowego.
Główne tezy uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 maja 2025 r. można przedstawić następująco:
- Powstanie obowiązku podatkowego na podstawie art. 6 ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn, w przypadku nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych w drodze dziedziczenia na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu, nie nakłada na podatnika obowiązku złożenia zeznania podatkowego określonego w art. 17a ust. 1 tej ustawy.
- Niezłożenie takiego zeznania podatkowego w terminie nie spełnia przesłanki do przedłużenia terminu przedawnienia prawa do ustalenia zobowiązania podatkowego zgodnie z art. 68 § 2 pkt 1 Ordynacji podatkowej.
W praktyce oznacza to, że w sytuacji, gdy obowiązek podatkowy powstaje na skutek prawomocnego orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, podatnik nie musi składać zeznania podatkowego, a organ podatkowy ma ograniczony czas na ustalenie zobowiązania podatkowego.
Uchwała ta rozstrzyga spór dotyczący interpretacji przepisów o terminach przedawnienia oraz obowiązku składania zeznań podatkowych w podatku od spadków i darowizn, wskazując na korzystniejsze dla podatnika rozwiązanie.